Mai vàng là loại hoa kiểng đặc trưng cho ngày Tết cổ truyền ở Việt Nam. Với tên gọi cộng màu vàng ranh ma đã cho chúng một vị trí quan trọng trên thị trường hoa kiểng. Hàng năm, nghề cung ứng hoa kiểng nói chung và mai vàng nói riêng đã đem đến hiệu quả kinh tế tương đối cao cho nông dân. Tuy nhiên, mai vàng thường bị 1 vài loài sâu bệnh hại nhiều như: nhện đỏ, bệnh cháy lá và đốm đồng tiền… tiếp đây là triệu chứng và cách phòng trừ các loại bệnh đa dạng mà trang yêu mai vàng tổng hợp được.
1.Nhện đỏ
Triệu chứng
Nhện thường rất nhỏ, khó phát hiện giả dụ ko nhìn kĩ,cả nhện trưởng thành và nhện non đều bu bám trên bề mặt của lá cây mai, cạp ăn biểu bì và chích hút dịch của lá cây mai tính từ lúc lá bước vào giai đọan bánh tẻ trở đi, làm cho lá có những vết trắng lấm chấm giống bụi cám, sau đấy lá chuyển dần sang mầu xanh đen và nâu khá đậm loang lổ, phiến lá bị phồng lên như bánh tráng. Nếu như ko phát hiện và có biện pháp diệt trừ kịp thời, bộ lá của cây mai sẽ bị cằn lại, thô cứng và cố nhiên sẽ ảnh hưởng đến qúa trình sinh trưởng và phát triển thường nhật của cây mai, nhất là trong mùa khô. Do cơ thể của nhện rất nhỏ mắt thường khó trông thấy mà chỉ nhận ra triệu chứng gây hại để lại của nhện trên lá nên trong thực tế đã có những chủ vườn mai ở thị xã 12 cứ tưởng cây mai bị bệnh và trị liệu theo hướng dùng thuốc trừ bệnh nên ko thấy “bệnh” thuyên giảm.
Phòng trừ
Để phòng trị lọai nhện này bạn có thể thực hiện một số công việc sau đây:
– chúng ta không nên trồng hoặc đặt các chậu mai quá xít nhau, để vườn mai có độ thông thóang.
– Hàng ngày khi tưới tắm, coi sóc vườn mai bạn nên chú ý Nhìn vào cây mai, rà soát bộ lá mai (nhất là những lá trong khoảng giai đọan bánh tẻ trở đi) để phát hiện sớm và có giải pháp diệt trừ nhện kịp thời. Do thân thể của nhện rất nhỏ Do vậy để dễ phát hiện nhện bạn phải dùng kính lúp, ví như không có kính lúp các bạn có thể kiểm tra bằng cách gián tiếp như sau: ngắt những lá mai nghi có nhện đặt vào giữa hai tờ giấy trắng rồi lấy tay vuốt nhẹ phía ngòai tờ giấy, ví như thấy trên mặt giấy có những chấm nhỏ mầu vàng xanh, hồng hay đỏ thì lá ấy đang có nhện gây hại, những chấm này càng rộng rãi thì chứng tỏ mật độ của nhện càng cao.
– lúc phát hiện có phổ thông nhện trên cây mai bạn có thể sử dụng một trong các lọai thuốc ngay sau đây để phun xịt: Danitol 10EC; Comite 73EC; Pegasus 500SG; Ortus 5SC; Cascade 5EC; Nissuran 5EC; Sirbon 5EC; Kelthane 18,5EC…Nên dùng luân phiên thuốc để giảm thiểu nhện bị kháng thuốc. Về liều lượng và cách sử nên đọc hướng dẫn có in trên nhãn thuốc.
2. Bệnh đốm đồng
Triệu chứng : Ngòai cây mai ra thì bệnh này còn có thể gặp trên phổ thông lọai cây thân gỗ khác, nhất là những cây ăn trái như: cam quýt, chôm chôm, nhãn, bưởi, mãng cầu, sầu riêng, mít, xòai…Ban đầu vết bệnh đơn thuần là những đốm rất nhỏ cỡ 1 vài ly, sau đấy giả dụ gặp điều kiện thời tiết tiện dụng như ẩm độ trong vườn cao, thiếu nắng…thì chúng phát triển rộng ra. Vết bệnh phần đông có dạng hình tròn hoặc khá tròn như đồng bạc (nên gọi là bệnh đốm đồng tiền) hoặc hình bầu dục, mầu xám trắng hay xám xanh da trời . Theo thời gian vết bệnh cứ lan rộng dần ra tiếp giáp với, giả dụ nặng phổ thông vết sẽ hòa lẫn vào nhau cho ra hình trạng bất kỳ, mầu sắc loang lổ vằn vèo như da hổ, cứ thế phổ quát lớp chồng chất lên nhau làm cho lớp vỏ của cây mai dầy lên, có độ xốp giống như một lớp nhung bao nói quanh gốc cây mai. Bệnh thường tăng trưởng trên lớp vỏ cây đã già cỗi, cổ thụ một chút, và ở cây mai cổ thường bị bệnh này.
Phòng trị
– chúng ta không nên trồng hoặc bố trí những chậu mai trong vườn qúa dầy, quá gần nhau để vườn mai thông thóang, khô ráo, dưới tán, dưới gốc cây nhận được thêm ánh sáng mặt trời, sẽ có tác dụng tránh được bệnh nảy sinh, tăng trưởng. Đây có thể được coi là một trong những biện pháp hữu hiệu nhất để ngừa bệnh.
-Thiết kế mặt liếp để trồng mai hoặt đặt chậu mai theo hình mai rùa, xẻ rãnh thóat nước để nước ko đọng lại trên mặt vườn trong mùa mưa để vườn luôn được khô ráo.
– Đối với những gốc mai đã bị đốm bệnh xuất hiện đa dạng, dầy đặc các bạn có thể sử dụng bàn chải cọ rửa sạch những đốm bệnh trên thân , trên cành.
– Có thể dùng nước vôi hoặc dung dịch thuốc Boóc đô 1% qúet lên thân cây vào đầu mùa mưa, cũng có tác dụng ngăn chặn bệnh thâm nhập, lây lan. Ngòai ra các bạn có thể sử dụng một vài lọai thuốc gốc đồng như Copper –B, Coc 85; Copper-Zinc hoặc Zinccopper… xịt đề phòng lên những chỗ thường hay bị bệnh trên thân, cành.
3.Bù lạch (Bọ trĩ)
Triệu chứng: Bù lạch có đặc điểm là mỗi khi cây mai ra đọt non thì con trưởng thành của chúng sẽ di chuyển từ nơi khác đến đẻ trứng trên những đọt lá non, sau khi đẻ vài ngày trứng khởi đầu nở ra con bù lạch non (con ấu trùng). Thân thể của bù lạch rất nhỏ, đẫy sức cũng chỉ dài khỏang hơn môt cm. Cả con trưởng thành và con ấu trùng đều chích hút nhựa của những lá non, tạo ra những vết lốm đốm trắng nhỏ li ti. Những lá bị hại sẽ mất dần dưỡng chất, phát trển không thông thường, nhỏ lại, mép lá bị khô cháy và cong lên, lá trở lên thô cứng.
lúc những lá bị hại chuyển sang giai đọan bánh tẻ và già, thức ăn không đáp ứng cho chúng , chúng lại chuyển di sang những lá non khác để chích hút và gây hại. Bù lạch thường gây hại rộng rãi trong mùa khô, khi mùa mưa đến mật số bù lạch sẽ giảm dần.
Phòng trị
– lúc tưới nước cho cây mai, các bạn nên dùng lọai máy bơm có áp suất mạnh ,xịt thẳng tia nước vào những chỗ mà bù lạch “cư trú” để rửa trôi bớt chúng, với cách làm này các bạn cũng có sẽ làm giảm bớt được mật số của một số đối tượng dịch hại đang gây hại trên cây mai như nhện đỏ, rệp sáp…
– nếu như mật số bù lạch cao bạn có thể sứ dụng 1 vài lọai thuốc trừ sâu thường dùng như: Malvate 21EC; Trebon 10EC; Confidor 100SL; Admire 050EC; Regent 5SC…Khi phun xẹp thuốc các bạn nhớ phun ướt đều cả mặt dưới của lá mai. Nên đọc liều lượng dùng in sẵn trên nhãn thuốc.
=== >> bạn có thể xem thêm: tiến trình kỹ thuật chăm sóc mai vàng sau Tết
4.Bệnh nấm hồng
Triệu chứng: Việc ban đầu bệnh chỉ là một đốm nhỏ, sau đấy cứ lan rộng dần ra rồi bao kín hết cả một đọan cành, làm cho lá cây mai bị rụng, cành bị chết khô dần. Khi vết bệnh đã bao quanh quéo kín hết cả một đọan cành thì đa số những lá mai phía trên chỗ bị bệnh sẽ có mầu vàng, xanh loang lổ, rồi bị rụng dần, khúc cành phía trên chỗ bị bệnh trở lên khô nứt, giòn dễ gẫy. Nếu ko phát hiện sớm và phun lép thuốc phòng trị kịp thời thì có khi lên tới vài chục % số cành bị hại, làm cho cây mai tơi tả, vụ ra bông năm sau sẽ không đẹp.
Bệnh thường chỉ tiến công trên những cành nhỏ cỡ chân nhang cho tới cỡ cây đũa ăn cơm, ít khi gây hại ở những cành lớn hoặc trên thân, nếu cây được phun ghẹ thuốc kịp thời. Nhưng vì những cành nhỏ này lại là cành mang bông cho vụ sau nên ví như để rộng rãi cành bị hại cây sẽ có ít bông và bông không đẹp, bông nhỏ, rất khó bán và bán ko được giá.
thực tế cho thấy bệnh thường gây hại nhiều hơn trong mùa khô, lúc mùa mưa xuống bệnh bớt dần.
Phòng trị
– kiểm tra vườn mai đều đặn (nhất là vào mùa khô) để phát hiện sớm và có giải pháp ngăn chặn bệnh kịp thời.
– lúc phát hiện có bệnh có thể sử dụng một trong những lọai thuốc như: COC 85WP; Vidoc 30WP ; Vidoc 80BTN; hoặc Vidoc 50HP; Batocide 12WP Viben-C 50BTN… để phun gạnh, nếu như vườn thường bị bệnh này thì trong mùa khô (là mùa phù hợp cho bệnh nảy sinh, phát triển) nên phun kẹ định kỳ khỏang 1 tuần lễ một lần.Nên đọc kĩ hướng dẫn dùng thuốc đã có in trên nhãn thuốc.
-Thường xuyên nhặt nhạnh những cành đã bị bệnh không thể nghỉ dưỡng được đem tiêu hủy. Lúc cắt nhớ cắt sâu thêm vào bên trong chỗ vết bệnh khỏang vài phân để phòng nấm bệnh còn sót lại trên cành tiếp diễn phát triển lây lan sang các cành khác hoặc các cành non sắp ra sau này.
5. Bệnh rỉ sét
*Triệu chứng: Bệnh thường xuất hiện và gây hại trên những lá mai đã thao tác vào giai đọan bánh tẻ trở đi. Ban đầu vết bệnh đơn thuần là những chấm nhỏ mầu mầu nâu, sau đó vết bệnh cứ to dần lên như hạt tấm, hạt mè…(đa số vết bệnh có kích thước khỏang trên dưới hai ly), hình tròn hoặc hình bầu dục, thỉnh thoảng vết bệnh cũng có kích thước khỏang 4-5 ly . Phần nhiều vết bệnh nằm trong phiến lá, tuy thế thỉnh thỏang cũng có những vết nằm ở ngòai mép lá, gặp trường hợp này vết bệnh chỉ còn lại là nửa hình tròn. Vết bệnh có mầu đỏ nâu, nhìn giống như mầu của sắt rỉ, nên bà con trồng mai vàng chuyên canh ở huyện Thủ Đức, thị xã 12…(Tp. Hồ Chí Minh) thường gọi bằng một từ mang thuộc tính hình tượng cho dễ hiểu, dễ nhớ đấy là bệnh “Rỉ Sét”. Vết bệnh biểu thị ở cả mặt trên và mặt dưới của lá cây mai, quanh đó vết bệnh bao giờ cũng có một quầng vàng nhỏ bao quành, giả dụ soi lên ánh sáng thì những quầng vàng này mô tả rõ hơn.
Khác với những bệnh mà chúng ta thường gọi là bệnh rỉ sắt hại trên một số cây trồng khác như bệnh rỉ sắt cafe, bệnh rỉ sắt đậu đỗ, bệnh rỉ sắt hại ngô…thường bao giờ vết bệnh cũng nổi lên một cục u, bên trong những cục u này có cất một khối bột mầu gạch non (giống như mầu của sắt rỉ), thì trên vết bệnh “Rỉ sét” của cây mai vàng không có những cục u và những khối bột mầu gạch non này, mà chúng vẫn phẳng thông thường như mặt phẳng của phiến lá. Giả dụ bệnh hại nặng mà không mua giải pháp chữa trị kịp thời sẽ làm cho bộ lá của cây mai mất dần mầu xanh vốn có của nó, rồi chuyển dần sang mầu vàng, diệp lục tố bị mất dần, ảnh hưởng tới qúa trình tổng hợp thường nhật của cây, làm cho cây mai mất sức, yếu ớt. Bệnh thường chỉ xuất hiện và gây hại rộng rãi trong mùa mưa.
Phòng trị
– không nên trồng hoặc đặt các chậu mai qúa sắp sát nhau, tạo cho vườn mai luôn thông thóang. Liếp trồng mai, hoặc liếp đặt chậu mai nên ngoại hình theo hình mai rùa để thóat nước tốt mỗi lúc có mưa. Kê đặt chậu mai cao để hạn chế cho cây mai bị úng nước trong mùa mưa.
– khi thao tác vào mùa mưa nên rà soát vườn mai thường xuyên để phát hiện sớm và có giải pháp ngăn chặn bệnh kịp thời. Khi phát hiện có bệnh có thể sử dụng một trong những lọai thuốc sau đây để phun xịt: COC 85WP; Vidoc 30WP ; Vidoc 80BTN; hoặc Vidoc 50HP; Batocide 12WP Viben-C 50BTN. Về liều lượng và cách dùng thuốc nên đọc kĩ hướng dẫn mà dịch vụ đã có in trên nhãn thuốc.
6.Sâu ăn lá
Hiện tượng: Sâu ăn lá cũng là một đối tượng thường xuất hiện và gây hại cho cây mai, nhất là vào những đợt cây ra đọt non, lá non, để lớn mạnh thân cành.
lúc mới nở sâu non gặm nhấm làm khuyết lá, lúc lớn chúng nhả tơ kéo vài lá non lại với nhau, rồi nằm bên trong cắn phá, làm cho lá bị khuyết, nếu như nặng lá có thể bị cắn phá đến phân nửa, đôi khi chỉ còn trơ lại một đọn gân chính ở sắp cuống lá. Làm mất diện tích lá quang hợp cho cây. Lúc lá già nhìn cây mai tơi tả. Làm cho cây mai sinh trưởng và phát triển kém, cây còi cọc, ra ít bông, và bông nhỏ không đẹp.
lúc đẫy sức sâu dài khỏang 25-28ly, hóa nhộng bên trong tổ lá. Sâu thường gây hại phổ thông trong mùa mưa, là mùa cây mai thường ra phổ biến đợt đọt non, lá non để vững mạnh thân, cành, lá.
*Phòng trị
– lúc trông nom cây mai, nên lưu ý Nhìn vào, nếu phát hiện thấy “tổ sâu” thì bắt làm thịt (lọai sâu này rất dễ bắt vì chúng ít trốn chạy).
– nếu mật số sâu cao, ko đủ sức bắt bằng tay thì các bạn có thể dùng thuốc trừ sâu để phun ghẹ. Đây là một lòai sâu hơi dễ chết, vậy các bạn có thể sử dụng bằng một vài lọai thuốc trừ sâu thông htường như: SecSaigon 5EC hoặc 10EC; Diaphos 5EC; Sagothion 50EC; Padan 95SP; Fastac 5EC…Về liều lượng và cách dùng của thuốc các bạn có thể đọc hướng dẫn trên vỏ bao bì.
7 .Bệnh cháy lá
*Triệu chứng: Bệnh chính yếu trên lá cây mai, xuất hiện Việc ban đầu ở chóp và mép lá cấu tạo vệt màu nâu, lan dần vào phiến lá thành mảng to, màu nâu xám, phân biệt rõ với phần xanh của lá, mảng cháy có lúc chiếm trên 1/2 diện tích lá. Trên vết bệnh có những chấm đen nhỏ là ổ bào tử. Lá cây mai bệnh nặng chuyển màu vàng và rụng. Bệnh phát sinh chủ yếu trên lá già.
– Bệnh nảy sinh vào cuối mùa thu khi cây mai có phổ biến lá già, sinh trưởng chậm, đất thiếu chất dinh dưỡng, nhất là trong chậu ít bón phân.
Phòng trị
– Bón phân phần lớn, cân xứng NPK, ngắt bỏ lá già, lá bệnh, định kỳ phun thuốc gốc Đồng và phân bón lá cho cây mai.
8.Bệnh vàng lá
*Triệu chứng
– Lá non có màu vàng nhạt hoặc trắng bạc, các gân lá còn xanh, phiến lá hơi bị cong, cây sinh trưởng chậm lại.
– xuất xứ gây bệnh chủ yếu do thiếu chất dinh dưỡng. Cây mai trồng trong chậu, đất xấu, ít được bón phân, thường bị bệnh vàng lá ở lá non và bệnh cháy lá ở lá già.
*Phòng trị
Bón hồ hết phân. Lúc có hiện tượng vàng lá, ngoài bón phân nên kết hợp phun phân bón lá có chất vi lượng, cây sẽ mau hết bệnh
9.Rệp sáp
– Khí hậu hot và ẩm thích hợp cho rệp tăng trưởng. Rệp hút nhựa câymai làm đọt xoăn lại, lá vàng, cây sinh trưởng kém. Cây có rệp thường có kiến và nấm mồ hóng đen. Rệp còn là môi giới truyền bệnh virus cho cây .Rệp sáp Dysmicoccus sinh sống phá hại phổ quát loại cây.
– dùng tay giết mổ rệp. Lúc cấp thiết thì phun các loại thuốc Pyrinex, Supracide, Polytrin, Monster
10. Bọ cánh tơ
Triệu chứng: Chích hút dinh dưỡng ở lá non, dưới mặt lá non là 2 vệt màu xám đồng thời với gân chính. Đọt non bị hại thường sần sùi, cứng và dòn, 2 mép lá và chóp lá cong lên. Khi bị hại nặng lá bị rụng, nhất là lá non. Bọ non sống tập kết ở đọt non, gân lá non, ít vận động. Bọ gây hại nặng vào mùa khô. Mùa mưa mật số bọ giảm.
Phòng trị
-Tưới ướt lá và bề mặt đất để tiêu diệt nhộng trong đất.
-Cắt tỉa liên tiếp để khắc phục nguồn thức ăn của bọ.
-Sử dụng thuốc: Pyrinex, Confidor, Admire, Sherpa….
11.Bọ xít
– Bọ xít thường chích hút nhựa cây mai bằng cách chích vào các cành non của cây, tạo thành vết u nổi sần sùi, gây hại nặng có thể làm chết cành, chết cây.
– Các loại thuốc được sử dụng như Bi58 40 EC (15 – 20 ml/bình 8 lít), Supracide 40 EC (5 – 7 ml/bình 8 lít).
12.Tuyến trùng hại
Triệu chứng: Tuyến trùng kích thước thân thể rất nhỏ, chỉ khoảng 0,5 mm sống trong đất, đục lổ chui vào sinh sống bên trong rễ, chích hút dịch cây mai và tạo thành các bướu rễ. Bộ rễ có bướu lớn mạnh kém
– Cây mai bị tuyến trùng sinh trưởng rất yếu, phiến lá vàng và nhỏ hơn bình thường. Nhổ gốc Nhìn vào rễ thấy những nốt tròn trên rễ. Bộ rễ bị tuyến trùng nặng sẽ mất khả năng hút dinh dưỡng cung cấp cho cây. Nếu như để lâu cây mai sẽ dưỡng sinh kém và chết.
Phòng trị
– cải thiện bón phân hữu cơ, vì phân hữu có cực nhiều vi khuẩn và nấm ký sinh có thể xoá sổ tuyến trùng.
– Nhổ bỏ những cây bị chết, thon gọn sạch rễ trong đất.
– Có thể dùng thuốc: Mocap, Sincocin
– dùng thuốc trừ tuyến trùng Oncol 20EC pha 50 ml/10 lít nước :
+ Tưới vào mỗi hố 4-8 lít dung dịch thuốc dự phòng trước lúc trồng.
+ Tưới thuốc thấm sâu vào tiếp giáp với vùng rễ, cần tưới 2 lần vào đầu và cuối mùa mưa.
+ cây cúc ra hoa, nhổ cây băm nhỏ rồi vùi lấp xung quanh gốc cũng có tác dụng hạn chế tuyến trùng.